لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 412

خط هوایی-راه هوایی-مسیر هواپیما

بیسار-فلان

دست به ریش گرفتن-ضمانت و تعهد دادن

آبدیده(جلا یافته، آزموده و مجرب)

 

 

خام سوخته-از درون ناپخته-از بیرون برشته

پینه کردن- پینه بستن

زبان گیره-وسیله ای که پزشک با آن زبان بیمار را هنگام معاینه گرفته و نگاه می دارد

رو دست کسی بلند شدن-از کسی پیشی گرفتن-با کسی رقابت کردن
تیکه-چیز جالب-نصیب و قسمت-زن زیبا و خوشگل

حرف دو پهلو-نگا. حرف پهلودار

ترس بر داشتن کسی را-از وارد شدن به کاری بیم داشتن
بینی و بین الله-میان من و خدا-انصافا-الحق

رو-وقاحت-دل و جرات-پوشش

به راه انداختن-راه انداختن-به کار انداختن
خود را به کرگوشی زدن-به نشنیدن تظاهر کردن

جنگ حیدری و نعمتی-جنگ میان دو تن یا دو دسته

با هم خواندن-تطبیق کردن-هماهنگ بودن

آمده(شوخی و لطیفه)

آواز شدن-شهره شدن

 

حیوانی-نگا. حیوانکی

بغض کسی ترکیدن-از حالت گرفتگی و تاثر به گریه افتادن

آخر‌دست (سر)(بالاخره، سرانجام)

حرف های صد تا یک قاز-حرف های بی ارزش و بی معنی
خوش خوراک-نگا. خوش خور

اجابت کردن معده(قضای حاجت)

جفت کردن کفش های کسی-بیرون کردن کسی از جایی
 

بی غم-بی خیال-لاقید-بی درد

خوش قلق-رام-خوش خوی

 

بشکن-صدایی که در حال شادی و پایکوبی از بهم زدن انگشتان در می آورند.

تشریک مساعی-با کسی همکاری کردن

اخت شدن با کسی-مانوس شدن با کسی

حلال-زن یا شوهر

اشک کوه-یاقوت-لعل

بازوبند-نواری که به نشانه ی معینی بر بازو می بندند

ارباب حجت(اهل منطق)

 

 

آلت فعل-وسیله‌ی انجام کار
زیپو-بی رنگ و رو-بی رمق-رقیق و بی مزه

ابرو پاچه‌بزی(دارای ابروی پهن و پرمو، ابرو قجری)

اوستا چسک(فضول و مزاحم، سرخر)
ترور کردن-کشتن به دلیل سیاسی

تعارف دادن-هدیه فرستادن-پیشکش کردن

زت زیاد-کوناه شده ی “عزت زیاد” در زبان لوطی ها

زیختن آب پاک روی دست کسی-یکسره نومید کردن کسی

آبدار-سخت-شدید-سنگین

چشمگیر-جالب توجه-با ارزش

چار انگشتی-آدم بی دست و پا-چلفتی

 
درگاهی-آستانه

تل و بل-جا به جا کردن-بالا و پایین کردن

پوشال-چیزهای سبک-میان تهی و بی ارزش
پِت پِت-بالا و پایین رفتن شعله ی چراغ
پیشنماز-کسی که پیشاپیش دیگران نماز می خواند و دیگران به او اقتدا می کنند
دست و پا چلفتی-بی عرضه-نالایق-بی دست و پا

این پهلو آن پهلو شدن(این دنده آن دنده شدن، غلتیدن از پهلویی به پهلوی دیگر)

تکان نخوردن آب از آب- آب از آب تکان نخوردن

استخوان ترکاندن(رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ)

جا در جا-فورن-جا به جا

چوچول باز-دغل-بی حیا

 

انگار نه انگار-موضوع را نادیده بگیر!-گویی وجود نداشت

 

بز رو-راه باریک و پرپیچ و خم در کوه و جنگل

دل خواستن-آرزو داشتن-مایل بودن
دانش سرا-آموزشگاه تربیت معلم

پایین نرفتن چیزی از گلو-از غصه غذایی نخوردن-مال حرام نخوردن

خاله خامباجی-نگا. خاله خاک انداز

دماغ سوخته-خجالت زده-شکست خورده

زیر جلی-پنهانی-آهسته

حلیله و ملیله-چیز موهوم-داروی بی خاصیت-روغن میخ طویله

 

چرسی-آدم معتاد-افیونی

حق کسی بودن-سزاوار و مستحق چیزی بودن
آب دادن بند(خود را لو دادن، فرصت را از دست دادن)

آفتاب‌زردی-غروب آفتاب

پله خوردن-دارای پله بودن

درآمد-عایدی

ای والله-در مقام تایید و اعتراف به برتری کسی گفته می‌شود-آری به خدا

 

چار ستون بدن-استخوان بندی-اسکلت بدن

جَر-پیچ و خم راه

بالا غیرتا-از راه جوانمردی و گذشت

حلاجی کردن-بررسی کردن-به تفصیل توضبح دادن

دست زدن-کوبیدن دو دست به یکدیگر همراه با نوای موسیقی یا برای تشویق

از هفت دولت آزاد بودن-شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن

بو دادن-بوی بد دادن-مشکوک بودن

 

دست روی دست گذاشتن-وقت گذراندن-به کاری دست نزدن

باک کسی نبودن-اهمیتی ندادن-اعتنایی نداشتن

برش-لیاقت-زرنگی-کاردانی

 

آوردن(باعث شدن، ایجاد کردن)

آبِ سیاه-نیمه کوری

ریش در دست کسی دادن-اختیار خود را به دیگری سپردن-کار خود را به دیگری واگذار کردن

 

الانه(همین حالا، هم اکنون)

 

دَم ِ قیچی-بریده ها و ریزه های پارچه

تمام عیار-کامل-خالص-بدون نقص

خنده ی نخودی-خنده ی لوس و بی مزه

دل خواستن-آرزو داشتن-مایل بودن

دست بردار-دست بردارنده-ترک کننده

ابنه‌ای-کسی که با شوخی‌های زشت و حرکات جلف وسیله‌ی آزار خود را فراهم می‌آورد

دل آمدن-به چیزی تن در دادن

حاجی-به زیارت مکه رفته-نوعی خطاب عام

آب دندان خوردن(حسرت خوردن)

داریه زنگی-دایره ای دارای سنج های کوچک که چون آن را بنوازند از آن ستج ها آواز بر می آید

آب و رنگ(طراوت و شادابی)
دل-معده

خام طمع-پر طمع و حریص-پر توقع

به یک تیر دو نشان زدن-با یک اقدام دو کار انجام دادن-با یک کار دو نتیجه گرفتن

زار زار-گریه ی شدید

راست رفتن-مستقیم رفتن-بدون دردسر رفتن

دلچسب-دلپذیر-مقبول

بز دل-ترسو

خجالتی-کم رو-پرحیا

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن-کار را به نااهل سپردن

بره کُشان-فرصت خوش گذرانی-هنگام استفاده های مالی

دنده ی کسی خاریدن-میل به کتک خوردن داشتن-کرم داشتن-تن کسی خاریدن

اجباری-خدمت سربازی

دلجور-همدل

بله بُری-گفتگو برای تعیین شرایط عقد و میزان حقوق زن و شوهر

چپاندن-چیزی را به زور و فشار در چیز دیگری جا دادن-تپاندن

چلچل-خال خالی-ابلق

 

پرت و پلا-تار و مار-پراکنده-بی معنی-مزخرف

خر تب کرده-به تمسخر به کسی می گویند که در هوای گرم لباس بسیار کلفت بپوشد

چرکمُرد-پر چرک و کثیف
بیلاخ نشان دادن-حرف طرف را باور نکردن-شیشکی بستن
آسمان غرمبه(صدای رعد، تندر)

زمینه سازی کردن-مقدمه چیدن برای انجام کاری

آب کردن-جنس نامرغوب را فروختن

خاله خامباجی-نگا. خاله خاک انداز
چپکی-از طرف چپ-خشم آلود
پاشویه کردن-شستن پای بیمار با آب گرم نمکدار برای پایین آورد تب

رنگ گذاشتن و رنگ برداشتن-رنگ به رنگ شدن

چنته-خورجین چرمی-فکر-سینه

دم دما-نزدیک-حدود-حوالی

از دست کسی کشیدن-از کسی در زحمت و رنج بودن

زیر زبان کشی-با زرنگی از کسی حرف بیرون کشیدن-زیر پا کشی
تلقین گفتن-مسائل دینی که بر سر گور کسی می گویند

خر کسی را نعل کردن-رشوه دادن-سبیل کسی را چرب کردن-راضی کردن

از کاسه درآمده-بیرون‌زده-ورقلمبیده

چشم چیدن-چشم زخم را دفع کردن

چرب کردن-روغن یا کرم مالیدن

تو زدن-حرف خود را پس گرفتن-از تصمیمی منصرف شدن
دنبال کسی فرستادن-کسی را احضار کردن
زیر لب خندیدن-تبسم کردن
چل زن-زن کوتاه قد

آفتابی کردن(پدیدار کردن)

بالا تنه-از کمر به بالای بدن

پاچه لیز شدن-از راه پیمایی خسته شدن

دار و دیزی-لوازم اندک و ناچیز و ارزان خانه
آبدست-ماهر-استاد
با رنج و زحمت بسیار چیزی به‌دست آوردن
پاتیل در رفته-پیر و شکسته
خوردن سر کسی-سبب مرگ کسی شدن-کسی را دق مرگ کردن-در نتیجه ی پرحرفی کسی را کلافه کردن
پا توی کفش کسی کردن-با کسی در افتادن-به آزار کسی برخاستن

دمه گیر-خفه کننده-نفس گیر
خرده خرجی-خرج های اندک

 

پر رویی-بی شرمی-وقاحت-دریدگی

دست آمدن-به دست آمدن-پیدا شدن-حاصل شدن
آل آروادی-زن سخت بی‌حیا و بد‌رفتار
رژیم داشتن-برابر دستور پزشک غذا خوردن-برخی غذاها را نخوردن

آستین بر چشم گذاشتن(پنهان گریستن)

دود و دم داشتن-بساط چای و قلیان یا تریاک گستردن

آب شدن و به زمین فرو رفتن-دود شدن و به آسمان رفتن

جِرِ ِنگ جِرِ ِنگ-صدای برخورد چیزهای فلزی

جا رختی-چوب رختی-چیزی که رخت را به آن می آویزند

روی دوش کسی سوار شدن-بر کسی مسلط شدن

 

آتش زیر پا داشتن-بی‌قرار بودن

آفتابی کردن(پدیدار کردن)

از گرد راه رسیده-تازه‌وارد-هنوز به کار دیگری نپرداخته
دسته-ساعت دوازده
دماغ تیز داشتن-شامه تیز داشتن
خلا-مستراح

دو شاخه-چوب دو شاخه ی درخت که کودکان از آن تیرکمان می سازند-رابط میان وسیله ی برقی و پریز برق

دق مرده-گرفتار شده به بیماری دق-غمگین
دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن
زنده باد-باقی و شاداب و فرخنده باد

 

پا سست کردن-آهسته کردن-از سرعت خود کاستن
پیشمرگ-فدایی-کسی که برای مرگ پیشقدم می شود

خرحمالی کردن-کار کردن بی اجر و مزد

چشم چیدن-چشم زخم را دفع کردن

دوا خور کردن-عرق خور کردن-مسموم کردن

با هم کنار آمدن-با هم ساختن

چشم باباقوری-نابینا-کور
راپرت-گزارش-خبر
 

آب پاکی روی دست کسی ریختن(کسی را کاملن ناامید کردن)

چَک-سیلی-کشید

باب-مرسوم-معمول

داغ دیده-مصیبت رسیده-کسی که شاهد مرگ عزیزی شده است

خانه آبادان-عبارتی به عنوان سپاس
دهن کسی را آب انداختن-کسی را به طمع انداختن-میل شدید در کسی ایجاد کردن

دل پُر داشتن-کینه و دلخوری دیرینه داشتن
چوب دو سر گُهی-نگا. چوب دو سر طلا

بی امان-پیگیر-دائم-پیوسته

 

آسمان‌جل-ندار-بی‌چیز-کسی که رواندازش آسمان است

خوش خوشان-اندک اندک-به تدریج-کم کم
خوش قلق-رام-خوش خوی

پر و پاچه ی کسی را گرفتن-بر کسی خشم گرفتن-به کسی دشنام دادن

جفتک چارکش زدن-کنایه از جفتک زدن

دوبلاژ-برگردان گفت و گوی فیلم به زبان دیگر

از دیوار مردم بالا رفتن-دزدی کردن

 

آبِ بسته(شیشه، بلور، یخ، برف)

 

خوش صحبت-شیرین زبان-خوش کلام

دکان و دستگاه به هم زدن-سر و سامان یافتن-قدرت و ثروت پیدا کردن
خایه مال-چاپلوس-متملق-دستمال به دست

پا پیچ-شکایت-سخن چینی-مزاحم

 

حبف و میل-ریخت و پاش
از لجِ(از سر لجاجت، از روی خشم)
دُم توی پا گرفتن-شکست خورده رفتن-نامید و ساکت شدن

آبِ سیاه-نیمه کوری

از پارو بالا رفتن پول-ثروت بسیار داشتن

خود را از تک و تا نیانداختن-به روی خود نیاوردن-به اشتباه اعتراف نکردن

جز و ولز-نگا. جز و وز

درز گرفته-کوتاه کرده

آفتابه برداشتن(دست به آب رساندن، پابرهنه وسط حرف کسی دویدن)
زیر اخیه گذاشتن-کسی را به کاری که سودش به دیگری می رسد گماشتن-زیر فشار گذاشتن

آسمان غرمبه-صدای رعد-تندر

تن کسی خاریدن-خواهان آزار بودن-دنبال دردسر بودن

پیچه-نقابی که در گذشته زنان بر روی می گذاشتند

 

راسته چینی-چیدن ساده و آسان

چشم نازک کردن-ناز و افاده کردن

زوال در آوردن-نعمتی را در نتیجه ی ناسپاسی و بی اعتنایی از دست دادن

 

دسته گل به آب دادن-کاری به خطا انجام دادن
آتش به مال خود زدن(کالایی را بسیار ارزان فروختن)

اُرد کسی را خواندن-به حرف کسی گوش کردن-اهمیت دادن

تیک تیک لرزی-دن به شدت لرزیدن

چروکیده-چین دار شده-ناصاف

 
تُک زبانی حرف زدن-لکنت داشتن-گرفتگی زبان داشتن

داشم-اصطلاح داش مشدی ها به معنی برادرم

رده-حرف زشت یا نامربوط

خاکروبه-زباله-آشغال

حرام و حرس-ریخت و پاش

با هم کنار آمدن-با هم ساختن

دخیل-پناه برده-توسل جسته به

خشک شدن قر در کمر-به پایان نرساندن خودنمایی و جلوه گری

خر پول-دارای پول زیاد-تروتمند
پیاده-کنایه از آدم کم مایه و بی تجربه

پرداخت کردن-صیقل دادن-جلا دادن

چشم به روشنایی افتادن-سودی را در جایی گمان کردن و به آن طمع کردن

ازرق-چشم زاغ

ژاندارمری-نهادی که عهده دار حفظ نظم و قانون در بیرون از منطقه های شهری است

بد معامله-آن که در معامله ناراستی کند

خال-نقطه ی سیاه-لکه

جهود ی-هودی-مقتصد

تَک تَک-یکی یکی-جدا جدا

 

چنگلوک-مچاله شده-درهم و برهم-بی قواره

 

بی چشم و رو-ناسپاس-حق ناشناس-ناشکر

زنده شدن-حق بازی دوباره پیدا کردن

چشم نم نمی-کسی که چشمش آب پس نمی دهد

 

زاغ و زوغ-فرزندان خردسال-نق-غر و لند

از جیب خوردن-در آمد نداشتن-از بس‌انداز خرج کردن

تا فیها خالدون-تا پایان-همه و همه

تخت قاپو کردن-چادر نشینان را در جایی ساکن کردن

پروار-فربه-چاق

پای کسی حساب کردن-به حساب کسی گذاشتن

چهار دستی-فراوانی

تک مضراب زدن-سخن ناموافق و ناهنجار گفتن

راستی راستی-حقیقتن-واقعن

خوش تراش-خوش اندام-خوش قد و بالا

خرابکاری-به هم زدن نظم-ایجاد اختلال-آلودن بستر و لباس-تروریسم

رنگ انداختن-رنگ دلخواه را پیدا کردن
جامغولک-حقه-حیله
پرت گفتن-حرف بی معنی زدن

زنگ زدن-ترکیب شدن آهن با اکسیژن هوا-فرسوده شدن-بی مصرف شدن

حق بردن-رشوه بردن-از راه حق و حساب گرفتن-درآمدی منظم داشتن

آقایی فرمودن(لطف کردن، محبت کردن)

زیرش زدن-زیر چیزی زدن

حرام خور-کسی که پای بند به حلال و حرام شرعی نیست-کم فروش-ربا خوار

اسب را گم کردن دنبال نعلش گشتن(اصل را از دست دادن و دنبال فرع گشتن)

 

انسان بودن(شریف و درست بودن)

خر رنگ کن-خوش طاهر بد باطن

آب اندام(زیبا تن و خوش‌رو)

 

 

 

آبگوشتی-بی‌ارزش-پیش پا افتاده

از ترس مار توی دهان اژدها رفتن-از باران به ناودان پناه آوردن