لیست کاملی از کلمات و اصطلاحات خودمانی و عامیانه قسمت 267

 

دست کسی را توی پوست گردو گذاشتن-کسی را گرفتار مشکل و سختی کردن
حلیم روغن خوردن-کنایه از تشنگی بسیار داشتن

 

اَل اَمان(زینهار، پناه بر خدا)

 

راسته-گوشت دو طرف ستون فقرات حیوان

حرز جواد-دعایی منسوب به جواد امام محمد تقی

انداختنی(جنس نامرغوب)

تو آسمان ها سیر کردن-در خیال و تصور بودن-در عالم هپروت بودن

 
خم گرفتن-فنی از کشتی

چفت کردن-با زنجیر بستن
باور کسی شدن-گرفتار توهم شدن-تحسین و تمجید دیگران را حقیقت دانستن

زده دار-دارای لکه یا خراش و آسیب

دانه ی درشت برچیدن-به دستمزد کم قانع نبودن

زبان باز کردن-توانایی گفتار پیدا کردن

به توپ بستن-باران گلوله ی توپ بر جایی ریختن

رگه-طبقه ای از مواد معدنی در درون خاک

دَمب چیزی را چسبیدن-کاری را پی گیری کزدن و ادامه دادن
تِپ تِپ-صدای تپش قلب بر اثر ترس و هیجان

باد رها کردن-رها کردن باد شکم-تیز در کردن

تشریک مساعی-با کسی همکاری کردن

آفتاب گز کردن-ولگردی کردن

تشنه بودن به خون کسی-خواهان مرگ کسی بودن

جاجا-آوازی که با آن مرغ را به لانه اش می رانند

از کف دست مو برآمدن-روی دادن پیشامدی غیرممکن

از ریش کسی دست برداشتن-کسی را به حال خود گذاشتن

پرت شدن-دور افتادن از مطلب

خشک شدن شیر کسی-به کسی که زیاد حرص می خورد و جوش می زند می گویند

چشم نازک کردن-ناز و افاده کردن

زر زرو-بچه ای که زیاد عر می زند

 

خودرنگ-دارای رنگ طبیعی

در معامله را گذاشتن-در قال را گذاشتن

دود ِ کلفت-دود مواد مخدر

حساب سرانگشتی-حساب ساده و روشن

خدا به سر شاهده-خدا بالای سر شاهد است

پله خوردن-دارای پله بودن

 

چوغ-چوب

بالا تنه-از کمر به بالای بدن

بی بند و بار-بی قید-بی اعتنا به آداب و رسوم

اَنف کسی معیوب بودن(ابله بودن، خل بودن)

 

خشتک کسی را جر دادن-نگا. خشتک پاره کردن

آتش‌پا-فرز و چالاک-بی قرار

جیغ جیغو-اهل داد و فریاد-پر سر و صدا

تعارف کردن-کسی را به گرفتن چیزی خواندن

دلنگ و دلنگ-صدای زنگ و ناقوس

حوصله ی کسی سر رفتن-خسته و کسل شدن-بی تاب شدن

 
جور به جور-نگا. جوراجور

 
افتادن دست(از فرط کار زیاد در دست‌های خود احساس خستگی بسیار کردن)
خرید و فروش کردن-بازرگانی کردن-سوداگری کردن

روغن زرد-روغن حیوانی

 

بشور و بپوش-جامه ای که پس از شسته شدن نیازمند اتو شدن نیست

جیش-ادرار در زبان کودکان

زود رنجی-نازک دلی-حساسیت

بلا نسبت-دور از جانب شما

از رو رفتن(خجالت کشیدن، از میدان به‌در رفتن)

 

چپ بودن-چپ دست بودن-لوچ بودن-مخالف یودن

داغ باطل خوردن-از کار افتادن-از رونق و رواج افتادن

تن در دادن-به کاری حاضر شدن-انجام کاری را پذیرفتن

دست اندر کار-دارای سهمی در انجام کاری-مشغول به کار

اسباب‌کشی-نقل اثاثه از خانه‌ای به خانه‌ی دیگر
 

زن و بچه دار-کسی که زن و فرزند دارد

پاگیر کسی شدن-ناخواسته رنجی به کسی رسیدن

پیزه شُل-آن که شکمش روان باشد-ضعیف-سست

از جگر گذشتن(نامردی کردن)

 

تنه ی کسی به تن آدم خوردن-عادت و خوی کسی را پذیرفتن

انگشت‌نگاری(ثبت کردن اثر خطوط روی انگشتان برای شناسایی در آینده)

 

پُخی بودن-کاره ای بودن-مهم بودن

از کسی حساب بردن(از کسی ترس داشتن)

چل مرد-مرد کوتاه قد

خودم جا، خرم جا-تکیه کلام کسانی که همه چیز را از دریچه ی منافع شخصی می بینند. من که دارم گور پدر بقیه

از گل نازک‌تر به کسی نگفتن-با کسی سخت مهربان و پرمحبت رفتار کردن

رسیدن به عرصه-بزرگ شدن-به سن پختگی رسیدن

آب به چشم آمدن(طمع کردن)

دختر دم بخت-دختری که هنگام شوهر کردن او رسیده باشد

حمامک مورچه داره-کنایه از تردید و دو دلی

 

از بن دندان(از ته دل، با میل و رغبت)

انسان-آدم خوب و پایبند به اصول اخلاقی

از زور پسی(از روی ناچاری، اجبارن)

زن بردن-همسر گرفتن مرد

بالا آمدن کفر کسی-بی نهایت خشمگین شدن
تا کش به کشمش می خوره-هنوز چیزی نشده-سر کوچک ترین بهانه

 

 

بی سیرت-بی آبرو

در آمدن از آب-نتیجه دادن-تربیت شدن-روشن شدن حقیقت

ریشو-دارای ریش بلند

تب و تاب-سوز و گداز

چوب-واحد پول در معاملات بازاری برابر با هزار تومان

حق-باج سبیل-رشوه

چینی بند-چینی بند زن

جل و پلاس خود را پهن کردن-در جایی اقامت کردن

 

ته گیلاس-نوشیدنی کمی که ته گیلاس مانده است

آب سیر-جانور خوش‌رفتار

خسته و مرده-درمانده-وامانده-قدرت از دست داده

چراغ دستی-چراغ قابل حمل با دست

بَر و بیابان-دشت و صحرا
پیش کنار-بیضه-خایه

زاییدن گاو کسی-به دردسر بزرگی گرفتار آمدن

در گوش کسی یاسین خواندن-اندرز بی هوده دادن-نصیحت کردن به کسی که نشنود

الف الف کردن-قاچ‌قاچ کردن

آتش زیر پا داشتن(بی‌قرار بودن)

زردی کشیدن-تحمل کردن-سختی دیدن-انتظار کشیدن

بلا گردان کسی شدن-به جان خریدن بلای کسی

حضرت عباسی-راست و درست

حشل-خطر

خوش سلیقه-خوش ذوق-نیکو طبع

رو به راه-آماده-مهیا-منظم

خرج و برج-خرج و متعلقات آن
خورد رفتن-از بین رفتن قسمت اضافی در خیاطی-جذب شدن و حل شدن در چیزی
بی در و پیکر-ولنگ و واز-بی حساب و کتاب-بی نظم و قاعده

در گوش کسی یاسین خواندن-اندرز بی هوده دادن-نصیحت کردن به کسی که نشنود

زوزه کشیدن-آواز برآوردن

آن‌ها را خانم زاییده، ماها را کلفت؟(چرا آن‌ها را بر ما ترجیح می‌دهند؟ چرا به ما اجحاف می‌کنند؟)

خربازار-شلوغ بازار-بی حساب و کتاب

دفتر یادداشت-دفتر ثبت رئوس مطالب که جنبه ی یادآوری دارد

اسیر خاک-مرده-تن‌پرور

بستن خود به کسی-خود را به کسی منتسب کردن

تپلی-گرد و چاق
پاشنه ی خانه ی کسی را در آوردن-کسی را با خواستن چیزی به ستوه آوردن
 

 

بر و بساط-زندگی و لوازم آن-مقدمات کار

دالبُر-بریده چون دال-منحنی وار بریدن

پشم کسی ریختن-از قدرت و مقام افتادن

 

چروک خوردن-نگا. چروک افتادن

خط آوردن-مدرک کتبی ارایه کردن

بی اختیار-بدون اراده و تصمیم

حاجی فیروز سال نو را مژده می دهد-مردی که در روزهای آخر سال خود را سیاه کرده و با رقص و آواز مردم را به خنده و شادی واداشته و آمدن

 

جهیزیه-نگا. جهیز
چتوَل-یک چهارم

خوش ریخت-دارای هیکل برازنده

داغ چیزی را به دل کسی گذاشتن-کسی را از چیزی محروم ساختن و در حسرت آن گذاشتن

چار انگشتی-آدم بی دست و پا-چلفتی

تن زدن-سرپیچیدن-نپذیرفتن

زحمت را کم کردن-رفع مزاحمت کردن

آتشِ تر(شراب، لب معشوق)

پیش پرده-نمایشی کوتاه پیش از آغاز نمایش اصلی
پا روی هم انداختن-بی خیال بودن-بی توجه بودن

خوابگوشی-سیلی-کشیده

خود را به آب و آتش زدن-به هر وسیله ای متوسل شدن-هر خطری را استقبال کردن

ذِله کردن-ذله آوردن

آب از آب تکان نخوردن-رخ ندادن جنجال و هیاهو-آرام ماندن اوضاع

 

 
پاکاری-شغل پاکار

خلاف شرع-ضد قانون شریعت

بار خود را زمین گذاشتن-زایمان کردن
روی غلتک افتادن-جریان دلخواه و طبیعی را به دست آوردن-دور برداشتن و سرعت گرفتن

تلمبار- تل انبار

تیپا خوردن-رانده شدن

جُستن-چیز گمشده را یافتن

خوش معامله-خوش حساب-کسی که آلت تناسلی قوی دارد

زوار-زه وار-چیزی شبیه به زه

ترکه مرکه-زن لاغر و خوش اندام

از زیر کار در رفتن(تن زدن و نپذیرفتن کاری، کار را جدی نگرفتن)

زبان چرب و نرم داشتن-گفتار خوشایند و فریبنده داشتن
خانه یکی-صمیمی و یکدل

رَکَبی گفتن-به کسی متلک و حرف درشت گفتن

دود دادن سبیل کسی-ادب کردن-تنبیه کردن-شکست دادن

دسته پل-الک دولک
زن ذلیل-مردی که مطیع محض زنش است

از راه به‌در بردن-فریب دادن-اغوا کردن

جان به لب رسانیدن-صبر و طاقت کسی را تمام کردن

پرس و جو کردن-پرسیدن-خبر گرفتن

حلوا حلوا کردن-نهایت احترام و حق شناسی را کردن

چکشی جواب دادن-محکم و قاطع پاسخ دادن-تند و برخورنده پاسخ دادن

 

حرف های گنده تر از دهان-ادعاهای زیادی-سخنان خارج از توانایی

رکاب دادن-راهی جایی شدن
تو سری خورده-آدم خوار و حقیر
بابت-مورد-زمینه-موضوع

چوب به مرده زدن-از پا افتاده ای را آزار دادن-موضوع کهنه ای را تازه کردن

زیر سبیل گذاشتن-تحمل کردن-به روی خود نیاوردن

 
اردک رفتن، غاز آمدن(دست از پا درازتر برگشتن)

دختر سعدی-دختری که بیش تر در بیرون از خانه و کم تر در خانه است

حلاجی کردن-بررسی کردن-به تفصیل توضبح دادن

 

حوصله داشتن-حال مساعد داشتن-تحمل داشتن

اختر- گذری-دیدار کوتاه-سرپایی

خانه بستن-در بازی نرد دو مهره را در یک خانه قرار دادن تا حریف نتواند در آن جا بنشیند

 

زیر جلی-پنهانی-آهسته

تق چیزی در آمدن-گند کاری بالا آمدن-فاش شدن امری پنهان

آب شیراز-شراب

پشت چیزی گذاشتن-با پشتکار دنبال چیزی رفتن-کاری را با اراده ی محکم دنبال کردن
تلکه بند شدن- تلکه کردن
 

 

زهره ی کسی را آب کردن-سخت ترساندن

چُس افاده-افاده ی بی جا

به دردسر افتادن-با مشکلی روبرو شدن-به مخمصه ای گرفتار شدن

در گوش کسی یاسین خواندن-اندرز بی هوده دادن-نصیحت کردن به کسی که نشنود
آدم استخوان‌دار(کسی که اراده و پشتکار دارد)

چهار عمل اصلی-جمع و تفریق و ضرب و تقسیم

حساب حاج هادی زغالی-حساب ساختگی

دست پاچگی-شتاب زدگی-اضطراب

در و تخته-دو دوست خوب-زن و شوهر جور

آخرین تحویل-قیامت

 

ته دل کسی قرص بودن-خاطرجمع بودن-نگرانی نداشتن

به کرسی نشاندن حرف-سخن خود را تحمیل کردن-مقصود خود را ثابت کردن

چَه چَه-صدای بلبل

به هم زدن حال-موجب بالا آوردن شدن

خانم آوردن-پا اندازی کردن

اهل بخیه-وارد در کار-اهل فن

آب خنک خوردن-به زندان افتادن

چینی بند زدن-کاسه دوختن-به هم چسباندن تکه های ظروف شکسته

پرند-حرف بی هوده

حلال کردن-از تقصیر کسی گذشتن-طلبی را به کسی بخشیدن

ته کیسه دار-کسی که دارای مالی است و در برابر حوادث مادی دوام می آورد

باد به آستین کسی کردن-کسی را به کاری تحریک کردن

چُس افاده-افاده ی بی جا

 

رد زدن-رد پای کسی را گرفتن-نشان به جایی بردن

خاله خُمره-زن کوتاه قد و چاق

چپه-کجی به یک سمت

از ریش کسی دست برداشتن-کسی را به حال خود گذاشتن

به یک تیر دو نشان زدن-با یک اقدام دو کار انجام دادن-با یک کار دو نتیجه گرفتن

داو-نوبت بازی

خوش خوشان کسی شدن-بسیار لذت بردن

آهو چشم(معشوق، شاهد)

امروزه روز-این روزها-در این دوره و زمانه

دور از شما ب-لانسبت

اشتباه لپی(اشتباه لفظی)

زیر خاکی-آن چه که از زیر حاک بیرون آید

بی بخار بودن-بی عرضه بودن-ناتوان بودن

اقل‌کم-دست‌کم-لااقل
تو آستین بودن-حاضر و آماده بودن-آماده داشتن

خام سوخته-از درون ناپخته-از بیرون برشته

دست زدن-لمس کردن

پخش-پراکنده

آستین تر داشتن(بسیار گریه کردن)

پف کردن-ورم کردن-باد کردن-مغرور شدن
حساب کتاب-رسیدن به محاسبات-نظم و قانون

چهار چشمی-با دقت و مراقبت کامل

دریافت-گرفتن-ادراک

حرف شنو-سر به را-مطیع

دست به سر کردن کسی-کسی را به بهانه ای برای انجام کاری بیرون فرستادن-کسی را رد کردن

جل و پلاس خود را پهن کردن-در جایی اقامت کردن

از بیخ-یکسره-به‌کلی-کاملن

دیم-زراعتی که از آب باران آبیاری می شود
ریش و پشم-موهای صورت-ریش و سبیل

خروس قندی-آب نباتی به شکل خروس

اوراق-قراضه-اسقاط-ازکارافتاده

چرکوندی-لکه دار کثیف

تخته پاک کن-چیزی که با آن تخته سیاه را در کلاس پاک می کنند

زیر در رو-گریزان-گریز پا-شانه خالی کن
 

از دل و دماغ افتادن(شور و نشاط خود را از دست دادن، بی‌حوصله شدن)

تحت الشعاع قرار دادن-زیر نفوذ و تاثیر قرار دادن

پیشس گیری کردن-جلوگیری کردن-دفع

آقا چسونه-آدم حقیر و بی ارزش

ذات کسی خراب بودن-بد اصل و نسب بودن-اصالت نداشتن-بد جنس بودن

ژلاتین-ماده ای لزج و چسبنده که آن را از گلیسیرین و قند و آب و آمونیاک می سازند

آقبانو-نوعی پارچه‌ی نخی نازک

بابا ننه دار-خانواده دار-اصیل-صاحب نام و نشان

آینه‌ی هفت‌جوش-خورشید

بلا به سر کسی آوردن-کسی را به زحمت و دردسر انداختن-به کسی آسیب رساندن

به عمل آوردن-به اجرا در آوردن-برای استفاده آماده کردن

احتیاطی-نجس-ناپاک

بر و بیا-رفت و آمد- دم و دستگاه

 

دست به دل کسی گذاشتن-با یادآوری خاطره ای دل کسی را اندوهگین کردن

آمدن-آغاز به کاری کردن

رقص شتری-رقصی که از روی قاعده نباشد-حرکات نابهنجار

دل-معده

به روی کسی نیاوردن-از طرح موضوعی خودداری کردن-به سکوت برگزار کردن

پس نشستن-عقب نشینی کردن

پاسور زدن-پاسور بازی کردن

ته چیزی را بالا آوردن-تا آخر خوردن-تمام کردن

خدا وکیلی-صادقانه-راست و درست

برای دیدن چیزی ازدحام کردن (اشتیاق زیاد نشان دادن)

دست داشتن-توانایی داشتن-وارد بودن

 

دست مزد-اجرت-مزد کار
جا افتادن-سر جای خود آمدن

دایی قزی-دختر دایی
خوش غیرتی-زیاده غیرت نشان دادن-به طنز یعنی بی غیرتی کردن

بلا گردان-چیزی یا کسی که جلوی آسیب و زیان را می گیرد

برگ زدن-حقه زدن-سر کسی کلاه گذاشتن-تقلب کردن

بازاری-دارای شغلی در بازار-مبتذل

خواستگار-کسی که به پسندیدن و گُزیدن دختر یا زنی می فرستند
در باغ سبز نشان دادن-وعده های فریبنده دادن-امید واهی برای کسی ایجاد کردن

رگ زدن-بریدن شریان برای کشتن کسی

دست آمدن-به دست آمدن-پیدا شدن-حاصل شدن

دل غشه گرفتن-متاثر و ناراحت شدن-بی حال شدن-دچار ضعف شدن

دیر دم-آن چه که دیر دم می کشد

جوشکاری-جوش دادن قطعات فلزی

بله گرفتن-رضایت عروس را گرفتن
دست آویز-بهانه-مستمسک-عذر

 

درویش کردن چشم ها-نادیده انگاشتن-نگاه نکردن

آبِ خشک-آب بسته
بلند کردن-دزدیدن-بیدارکردن از خواب-تور کردن

اره دادن و تیشه گرفتن-جنگ و دعوا داشتن
زحمت دادن-اسباب زحمت شدن-کنایه از شوهر زنی بودن
ریش چیزی درآمدن-کهنه و منسوخ شدن

 

چاشته بندی-ته بندی

خرابی بالا آوردن-کثافت کاری کردن-آلودن بستر یا لباس

از تیپ کسی بودن

پالان خر دجال-کار پایان ناپذیر
تره خورد نکردن برای کسی-کم ترین اهمیتی برای کسی قایل نشدن

خاکشیر نبات به حلق کسی کزدن-لطف و محبت بیش از اندازه به کسی کردن

از چیزی زدن-از مقدار چیزی کسر کردن
 

دیگ به سر-لو لو
ته خوار-بچه باز

از ریش کسی دست برداشتن-کسی را به حال خود گذاشتن

جمال کسی را عشق است-کسی را دوست داشتن-دیدار کسی را به فال نیک گرفتن

 

پایین دست-طرف پایین

آغبانو(لقبی برای زنان محتشم و بزرگ)

 

از قلم انداختن-از یاد بردن-مورد بی‌توجهی قرار دادن